W polskim prawie rozwód bez orzekania o winie jest najszybszym sposobem zakończenia małżeństwa. Małżonkowie najczęściej decydują się na takie rozwiązanie, jeśli rozwód jest ich obopólną decyzją. Sąd może orzec rozwód bez orzekania o winie wyłącznie wtedy, gdy obie strony o to wnoszą. Jak wygląda cały proces? Na co sąd zwraca uwagę?
Rozwód bez orzekania o winie statystycznie jest najczęściej wybieraną formą rozwodu w Polsce. Sąd w takim przypadku ustala jedynie, czy nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżonków, należy więc udowodnić, że istnieją pozytywne przesłanki rozwodu. Sąd nie ustala natomiast, czy któryś z małżonków ponosi winę rozpadu małżeństwa. Rozwód bez orzekania o winie jest rekomendowany w przypadku osób, pomiędzy którymi nie ma konfliktu o przyczyny rozpadu związku, np. w związku ze zdradą jednego z małżonków albo szczególnie nagannym zachowaniem, takim jak dopuszczanie się przemocy, całkowite zaniedbywanie obowiązków rodzinnych czy porzucenie małżonka i dzieci. W przypadku gdy obie strony chcą zakończyć związek małżeński, a nie istnieje między nimi ostry spór o przyczyny rozkładu małżeństwa najlepszą drogą jest rozwód bez orzekania o winie. Z kolei podczas rozwodu z orzeczeniem o winie sąd orzeka, która ze stron ponosi winę za rozpad małżeństwa.
Jak wygląda rozwód bez orzekania o winie krok po kroku?
Pierwszym krokiem oczywiście jest złożenie pozwu do sądu okręgowego– warto skorzystać z porady prawnika, który przygotuje taki dokument za nas – szczególnie, że podczas pisania pozwu rozwodowego zazwyczaj trudno nam powstrzymać emocje. W uzasadnieniu należy wykazać przesłanki rozwodu oraz zawrzeć kwestie, które będą konieczne do rozpatrzenia przez sąd, takie jak dzieci oraz ich sytuacja opiekuńczo-wychowawcza czy ustrój majątkowy. Wymagany jest również odpis aktu małżeństwa.
Kolejny etap to rozprawa sądowa. Czas oczekiwania na rozprawę wynosi od 3 do 10 miesięcy, w zależności od miejscowości w Polsce. W dużych miastach czas oczekiwania jest dłuższy (np. w Warszawie w skrajanych sytuacjach nawet do 10 miesięcy), podczas gdy w małych miejscowościach od 3 do 4 miesięcy. W czasie posiedzenia, trwającego zazwyczaj około jednej godziny, sąd przesłuchuje obie strony. Ustala się również ewentualne alimenty na małoletnie dzieci pochodzące z małżeństwa lub alimenty na tego małżonka, który pozostaje w niedostatku. Alimenty zależą od usprawiedliwionych kosztów utrzymania dziecka lub współmałżonka oraz możliwości majątkowych i zarobkowych osoby zobowiązanej do alimentów.
Również podział majątku wspólnego może odbyć się w ramach sprawy rozwodowej. Należy jednak podkreślić, że jest to niezwykle rzadka sytuacja. Sąd może orzec o podziale majątku, jeśli przeprowadzenie go nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Najczęściej udziały w majątku wspólnym, zgromadzonym w czasie trwania małżeństwa, są równe, ale zdarzają się oczywiście odstępstwa.
Koszty rozwodu bez orzekania o winie
Opłata od pozwu o rozwiązanie małżeństwa (rozwód) wynosi 600 zł. Opłatę w tej wysokości należy wnieść niezależnie, czy powód wnosi o rozwiązanie małżeństwa bez orzekania o winie, czy z orzeczeniem winy drugiego małżonka. W przypadku rozwodu bez orzekania o winie małżonka, sąd zwróci powodowi połowę opłaty sądowej (300 zł). Ponadto sąd zasądzi od pozwanego na rzecz powoda kwotę 150 zł tytułem zwrotu części opłaty sądowej od pozwu. Takie rozstrzygniecie stanowi „ukłon” w stronę stron postępowania w związku z decyzją o bezkonfliktowym rozwiązaniu sprawy, które nie angażuje znacznej ilości czasu sądu. Zazwyczaj rozwód bez orzekania o winie jest wydawany po przeprowadzeniu jednej rozprawy.
Rozwód bez orzekania o winie a alimenty
W przypadku orzeczenia rozwodu bez wskazania strony, która ponosi winę rozkładu pożycia małżeńskiego, obie strony zachowają prawo do wystąpienia z żądaniem alimentów od drugiego małżonka (art. 60 ust. 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy). Z roszczeniem o zapłatę alimentów może wystąpić małżonek, który znalazł się w niedostatku, tj. nie jest w stanie własnymi siłami i z własnych środków zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie wyłącza natomiast możliwość wystąpienia o uzyskanie od drugiego małżonka alimentów w przypadku znacznego pogorszenia się sytuacji materialnej (stopy życiowej) w wyniku rozwodu (art. 60 ust. 2 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy). Ten rodzaj alimentów (tzw. alimenty wyrównawcze) przysługuje wyłącznie w sytuacji uznania w wyroku rozwodowym małżonka za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Najczęściej może o niego wystąpić małżonek, którego sytuacja materialna w wyniku rozwodu znacznie się pogorszyła, np. żona, która w związku z opieką nad wspólnymi dziećmi porzuciła karierę zawodową, a pracę wykonywał wyłącznie mąż. Małżonek, który występuje z tym roszczeniem, nie musi znajdować się w niedostatku, tak jak w przypadku alimentów wskazanych na wstępie.
Rozwód bez orzekania o winie to najlepsze rozwiązanie dla osób, które są w stanie dogadać się ze sobą i chcą definitywnie zakończyć małżeństwo. Największą zaletą takiego rodzaju rozwodu jest możliwość zachowania dobrych relacji pomiędzy samymi współmałżonkami, jak i rodziną i znajomymi. Ponadto rozwód bez orzekania o winie nie ciągnie się latami i jest najszybszym sposobem zakończenia małżeństwa. Jest również o wiele mniej stresujący. Należy jednak pamiętać, że małżonkowie mogą ubiegać się o alimenty jedynie, gdy znajdą się w sytuacji w tzw. niedostatku.
Masz pytania dotyczące rozwodu bez orzekania o winie? Zapraszam do kontaktu!
