Ochrona praw autorskich to nie tylko zakaz wykorzystywania czyjegoś tworu bez zezwolenia. Ma ona o wiele szerszy kontekst i jest bardziej rozległym tematem. Jest to prawo, które przysługuje autorowi zawsze, bez konieczności spełniania specjalnych wymagań formalnych, uiszczania opłat czy patentowania. Utwór zaczyna podlegać ochronie w momencie, kiedy ulega uzewnętrznieniu przez autora. Co ważne, aby utwór uznać za uzewnętrzniony nie musi zostać utrwalony na nośniku. Uzewnętrznić utwór można na przykład przez jego pierwszą publikację, recytację czy pierwsze wystawienie.
Co może być przedmiotem prawa autorskiego?
Zgodnie z polskim prawem przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej (utwór) o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Mogą to być np. dzieła literackie, plastyczne, muzyczne, fotograficzne, architektoniczne lub filmowe. Jednak jest tu jeden warunek – są chronione prawem autorskim, jeśli zostały stworzone przez człowieka.
Co nie jest chronione prawem autorskim?
W rozumieniu prawa autorskiego, utworami nie są: odkrycia naukowe (np. twierdzenia chemiczne, koncepcje matematyczne), idee (np. bazujące na upowszechnianiu edukacji, pomocy dla kobiet itp.), procedury technologiczne lub administracyjne, metody i zasady działania (mogą to być wynalazki). Ustawa o prawie autorskim chroni tylko formę (np. tekst podręcznika jako dzieło literackie), a nie informacje z danej dziedziny, które nie podlegają ochronie ustawy o prawie autorskim.
Autorskie prawa osobiste a autorskie prawa majątkowe
Prawa autorskie możemy podzielić na osobiste prawa autorskie oraz majątkowe prawa autorskie. Ochrona autorskich praw osobistych dotyczy intelektualnego związku autora z utworem. W przypadku naruszenia praw autorskich osobistych, twórca może wyrazić roszczenia o zaniechanie niezgodnego z prawem działania. Z poziomu ochrony praw autorskich twórca ma prawo roszczenia o zaprzestanie ich naruszenia, usunięcie jego skutków, naprawę szkody, w którą wchodzi także zapłata danej sumy pieniężnej oraz wydanie korzyści.
Autorskich praw osobistych nie można sprzedać lub podarować. Są niezbywalne. Można jedynie ustanowić pełnomocnika, który będzie wykonywał te prawa w imieniu autora.
Ochrona praw autorskich majątkowych dotyczy korzystania z utworu, zarządzania im oraz jego eksploatacji na wszelkich możliwych polach. Przeniesienie majątkowych praw autorskich na inną osobę może nastąpić w drodze umowy przeniesienia praw lub licencji.
Jak długo trwa ochrona utworów?
Ochrona wynikająca z praw autorskich osobistych jest nieograniczona w czasie i trwa od momentu uzewnętrznienia utworu. W razie śmierci, prawa te przysługują kolejno członkom rodziny (spadkobiercom), zaczynając od małżonka.
W Unii Europejskiej ochrona autorskich praw majątkowych trwa przez 70 lat od daty śmierci twórcy. Jeśli twórca utworu nie jest znany, okres ochrony liczy się od daty pierwszego rozpowszechnienia, czyli udostępnienia publicznego za zgodą twórcy.
Gdzie szukać porad dotyczących praw autorskich?
Ochrona praw autorskich to szeroki temat, a jego zasady nie zawsze są jasne i klarowne dla osób o niezbyt szerokiej wiedzy prawnej. Jeśli szukasz prawnika, który będzie doskonałym doradcą w sprawie ochrony praw autorskich, Kancelaria Nova to najlepsze rozwiązanie. Skorzystaj z usług naszych najlepszych prawników, którzy pomogą nie tylko w kwestiach dotyczących praw autorskich, ale także w wielu innych dziedzinach.
